چجوری می‌توانیم به شیوه‌ای صحیح ابراز وجود کنیم؟
چجوری میتونیم ابراز وجود کنیم؟ ابراز وجود و جرات ورزی چیست؟ شاید شما هم در اماکن مختلف یا موقعیت های متفاوت این احساس را داشته اید که کسی شما را نمی بیند و انگار که در آن جمع وجود ندارید. مطمئنا این موضوع می تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس شما شود. اگر بتوانید مهارت جرات ورزی را بدست آورید مطمئنا به راحتی می توانید ابراز وجود کنید. در این مطلب از سایت چجوری به بررسی و توضیح این مبحث می پردازیم.
جرات ورزی و ابراز وجود چیست؟
رفتار جرات‌مندانه يك رفتار بين فردي است كه شامل ابراز صادقانه و نسبتاً رك افكار و احساسات مي‌باشد، به نحوي كه از نظر اجتماعي مناسب بوده و احساسات و آسايش ديگران نيز در آن مد نظرباشد به طور كلي جرات‌مندي را مي‌توان توانايي ابراز صادقانه نظرات، احساسات و نگرش‌ها بدون احساس اضطراب دانست. جرات‌مندي همچنين شامل دفاع فرد از حقوق خود مي‌باشد، به شكلي كه حقوق ديگران پايمال نشود.
افراد دارای جرات به راحتی افکار، نیازها، خواسته ها، موقعیت ها و حتی محدودیت های مدنظرشان را بیان می کنند.
باور افراد با ابراز وجود این است که هم خودش وهم دیگران ارزشمند هستند، هم خودش و هم دیگران بر حق هستند. این افراد گوش دهنده فعال وکارآمدی هستند، محدودیت وانتطارات را ابراز می دارند هرگونه مشاهده ای را بیان می کنند واز همه مهمتر مراقب احساسات دیگران هستند و به دیگران برچسب نزده و قضاوت نمی کنند انتظارات این افراد واقع بینانه بوده ومنصفانه وعادلانه رفتار می کنند.
رفتار حاکی از جرات ورزی را باید روی یک پیوستار تجسّم کرد، در منتهی‌الیه چپ رفتار منفعلانه قرار دارد، و در منتهی‌الیه راست رفتار پرخاشگر قرار دارد. رفتار حاکی از جرئت‌ورزی در وسط قرار دارد و پاسخ “درست” است به وضعیتی اجتماعی که می‌تواند موجب احساس ناکامی شود.
اهمیت ابراز وجود و مهارت جرأت ورزی
در زمینه‌ی اهمیت مهارت ابراز وجود، مطالعات فراوانی انجام شده است (+). اما حتی بدون مراجعه به مطالعات و تحقیقات هم، به سادگی می‌توانید بعضی از دستاوردهای مهارت ابراز وجود را حدس بزنید.
قدرت ابراز وجود کمک می‌کند که در مذاکره موفق‌تر باشید؛ نه بگذارید که حق‌تان خورده شود و نه با برخورد تهاجمی، فضای مذاکره را ملتهب کنید.
ابراز وجود و جرأت مندی، هم‌چنین باعث افزایش رضایت شغلی می‌شود؛ چون بسیاری از نارضایتی‌های ما، ناشی از موارد جزئی و کوچکی است که آنها را ابراز نکرده‌ایم و به اصطلاح، در خودمان ریخته‌ایم.
آیا خود ابرازی در جامعه یک ارزش است؟
متأسفانه در کشورهای خاورمیانه از دوران مدرسه به کودکان آموزش داده می‌شود که مطابق سنت‌ها رفتار کنند یا هم‌رنگ جماعت باشند. اجازه بدهید با مثالی واقعی این مسئله را توضیح بدهیم؛ تصور کنید پسربچه‌ای به رنگ صورتی علاقه داشته باشد، در حالی که هیچ‌یک از دوستانش به این رنگ علاقه ندارند. این پسر بچه احتمالا جرئت نخواهد کرد که بگوید رنگ محبوبش صورتی است، زیرا سنت به او آموخته صورتی رنگی مخصوص دختران است و برای پسرها مناسب نیست. بنابراین او هرگز نمی‌تواند رنگ موردعلاقه‌اش را به‌عنوان یکی از خصلت‌هایش بیان کند!
در کشورهای غربی این مسئله تقریبا حل شده است و خود بیانگری افراد با سنت و ارزش‌های قدیمی خانواده محدود نمی‌شوند. آنها سعی می‌کنند دیدگاه‌های مختلف به زندگی را بپذیرند و اگر قرار است در ابراز خودشان تغییری ایجاد کنند، در راستای ارزش‌های درست مانند محافظت از محیط‌زیست یا عدالت اجتماعی باشد.
ارزش خود ابرازی در کشورهای مختلف متفاوت است، مثلا در کشورهای غربی این مفهوم یکی از اصول زندگی شادتر شناخته می‌شود، اما در بعضی کشورها این مفهوم را نشانه خودپسندی و ضعف سرمایه‌های درونی می‌دانند.
این تفاوت عقاید درباره خود بیانگری نشان می‌دهد که هنوز نظریه واحدی برای این مفهوم ارائه نشده است و هر جامعه‌ای به آن نگاهی متفاوت دارد.
چند مثال درباره خود بیانگری
ما هر روز وجودمان را ابراز می‌کنیم، حتی اگر خودمان متوجه نشویم. حتی افرادی که با خود ابرازی مخالف هستند هم این کار را انجام می‌دهند!
در ادامه چند مثال زده‌ایم که تجربه زیسته ما در این زمینه هستند.
- با خانواده درباره اینکه روزمان را چطور گذرانده‌ایم و چه احساسی داشتیم صحبت می‌کنیم.
- مطابق مد روز یا عرف جامعه لباس می‌پوشیم تا مقبول دیگران باشیم.
- هنگامی که در ترافیک گیر می‌کنیم، فریاد می‌زنیم!
- از زبان بدن استفاده می‌کنیم، مثلا وقتی ناامید هستیم با شانه‌های افتاده راه می‌رویم و پاهایمان را روی زمین می‌کشیم.
اگر کمی به رفتارهایتان دقت کنید، متوجه می‌شوید که روزانه بخش زیادی از اعمالتان برای ابراز خود به دیگران است و اگر این کار به‌روش صحیح انجام شود، نتایج بسیار خوبی دارد.
راهکارهای تقویت خود بیانگری
جالب است بدانید خود ابرازی ویژگی ذاتی نیست که برخی از افراد آن را داشته باشند و برخی دیگر نه. بیان خود مهارتی اکتسابی است که با تمرین می‌توانید آن را یاد بگیرید. پس دیگر نگویید من فردی هستم که همه‌چیز را در خودم می‌ریزم و چیزی ابراز نمی‌کنم! خود بیانگری یعنی چیزهای لازم را در جای درست بیان کنید.
بهترین تمرین‌ها برای تقویت این مهارت عبارت‌اند از:
- صحبت‌کردن؛
- نوشتن؛
- یادگیری زبان بدن؛
- فعالیت‌های هنری مانند موسیقی، نقاشی و رقص.
در ادامه بیشتر درباره این راهکارها صحبت می‌کنیم.
تکنیک‌هایی برای افزایش مهارت‌های خود ابرازی در کودکان
افرادی که از کودکی خود بیانگری را یاد می‌گیرند، در بزرگ‌سالی با مشکلات کمتری در این زمینه مواجه خواهند شد. در ادامه ۶ تکنیک آموزش این مهارت به کودکان را نوشته‌ایم.
۱. آموزش تفسیر زبان بدن و کلام
- عکس‌هایی را که در آنها افراد احساسات مختلف دارند با کودک تماشا کنید و درباره آنها صحبت کنید.
- چشمان کودک را ببندید و با لحن‌های مختلف صحبت کنید و از کودک بخواهید حس شما را از لحن و تن صدایتان تشخیص بدهد.
- از کودک بخواهید حالت چهره شما را تقلید کند، سپس حالت احساسات مختلف را به چهره خود بگیرید.
- در موقعیت‌های روزمره، تفسیر زبان بدن را عملی تمرین کنید.
۲. آموزش حریم شخصی
- زمانی که کودک با شخص دیگری صحبت می‌کند، کمی از او فاصله بگیرید.
- به او آموزش دهید هنگام نشستن در کنار سایرین کمی با فاصله بنشیند.
- اجازه ندهید افرادی کودک را در آغوش بگیرند که آنها را خوب نمی‌شناسد.
- با لمس‌کردن، ضربه‌زدن و سایر آسیب‌های جسمی به حریم شخصی کودک آسیب نزنید.
۳. آموزش معنی اصطلاحات
به کودک اصطلاحات مختلف را آموزش بدهید. مثلا «در پوست خود نگنجیدن» اصطلاحی است که برای خود بیانگری استفاده می‌شود و لازم است کودک معنی آن را بداند.
۴. آموزش شیوه صحیح مکالمه
- زمانی که در مکان خلوتی هستید و می‌دانید کودک می‌تواند حواسش را به شما بدهد، با او صحبت کنید.
- اگر متوجه منظور کودک نشدید، از او بخواهید بیشتر توضیح بدهد.
- او را به پرسیدن سؤال تشویق کنید و به تمام سؤالاتش باحوصله پاسخ دهید.
- هنگام صحبت به چشمان کودک نگاه کنید و به او آموزش دهید هنگام مکالمه با افراد ارتباط چشمی داشته باشد.
- به او یاد بدهید موقع صحبت‌کردن حرکاتش را کنترل کند.
- مکالمات طولانی داشته باشید.
- با او درباره مسائل مختلف و چیزهایی فراتر از اتفاقات روزمره و معمولی صحبت کنید.
۵. آموزش شیوه صحیح کمک‌کردن و کمک‌گرفتن
- مطمئن شوید کودک می‌داند معنی لطف‌کردن چیست.
- وقتی درخواستی از کودک دارید، به او بگویید به شما لطف کند و کاری برایتان انجام دهد.
- مطمئن شوید بیان عبارت‌های «لطفا» و «متشکرم» در ضمیر کودک نهادینه شده است.
۶. آموزش خود بیانگری با پیروی از دستورالعمل‌ها
- سعی کنید گاهی اوقات توجه او را با لمس آرام یا صدایی خاص جلب کنید.
- کاری از او بخواهید و بگویید این کار را مطابق دستور‌العملی که به او آموزش داده‌اید، انجام بدهد.
- زمانی که کاری را با موفقیت به پایان می‌رساند یا زمانی که کامل به حرفتان گوش می‌دهد، او را تشویق کنید و به او پاداش بدهید.
تکنیک‌های آموزش خود ابرازی به نوجوانان
خود بیانگری ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم و یادگیری این مهارت می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد.
- یادگیری هنری مانند نواختن ساز موسیقی، نقاشی یا رقص برای خود بیانگری؛
- استقلال در انتخاب پوشش؛
- نوشتن و به‌اشتراک‌گذاشتن احساسات در وبلاگ شخصی یا خانوادگی (البته به‌شیوه درست)؛
- شرکت در کلاس‌های ورزشی انفرادی و گروهی؛
- راهنمایی کودکان برای انجام کارهای مختلف؛
- عکاسی؛
- همراهی با والدین در طبیعت‌گردی؛
- همراهی والدین با نوجوان برای بازدید از محیط‌های محبوبش؛
- ساخت کتابچه یا فیلمی مستند درباره خودش و بیان علایق، نقاط قوت و ضعف و…
روش‌هایی برای تقویت خود بیانگری بزرگ‌سالان
هیچ‌وقت برای یادگیری مهارت‌های خود ابرازی دیر نیست و همه افراد می‌توانند با تکرار و تمرین به شیوه‌ای درست خودشان را بیان کنند.
- به‌جای اینکه بعدا حسرت بخورید کاش متعهدتر، صبورتر یا صادق‌تر بودید، همین حالا بهترینِ خودتان باشید.
- «خود» چیزی نیست که فرد پیدا کند، چیزی است که فرد آن را می‌سازد. پس خودتان را در معرض تجربه‌ها و فرصت‌های جدید قرار دهید.
- خلاقانه‌تر زندگی کنید.
- یادداشت کنید.
- بدون اینکه درگیر نظر دیگران باشید، خودتان را بشناسید.
- رؤیاها و اشتیاق‌هایتان را دنبال کنید.
یادگیری مهارت خود بیانگری برای بزرگ‌سالان تمرینات پیشرفته‌تری هم دارد. بیان کودک درون، پیداکردن اشتیاق‌های زندگی و خلق‌کردن از دیگر تمریناتی هستند که می‌توانید برای بهبود خود ابرازی انجام بدهید.
