چجوری کودک را به کتاب خواندن علاقه‌مند کنیم؟

چجوری کودک را به کتاب خواندن علاقه مند کنیم؟ کتاب خوانی در نسل های جدیدتر با وجود گوشی های هوشمند کاهش پیدا کرده است و این موضوع می تواند نگران کننده باشد. اگر دوست دارید فرزندتان یک فرد فرهیخته و کتاب خوان شود باید نکات مختلفی را رعایت کنید تا کتابخوانی هم بخش مهمی از تربیت او را تشکیل دهد. در این مطلب از سایت چجوری قصد داریم راهکارهای مختلف را برای انجام این امر ارائه دهیم.

با کلمات بازی کنید

انتظار نداشته باشید کودک‌تان در این سن با تمام هوش و حواسش پای قصه شما بنشیند. حدود یک‌سالگی، فرزندتان به تصاویر بیشتر از قصه‌ها علاقه دارد؛ پس کتاب‌هایی که تصاویر بزرگ را در یک یا چند کلمه توضیح داده‌اند برایش تهیه کنید. با عبور از یک سالگی، میل فرزندتان به داستان شنیدن هم بیشتر می‌شود، به همین دلیل تا قبل از دو سالگی می‌توانید کتاب‌های ساده‌ای که در آنها شعرهای دو- سه بیتی برای هر تصویر نوشته شده را برایش بخوانید اما فراموش نکنید که حتی در این دوره هم تصویر، حرف اول را می‌زند و اگر ظاهر کتاب دلخواه فرزندتان نباشد، به شعرهایش هم توجه زیادی نمی‌کند.

کتاب‌های صوتی

برای شروع بد نیست بدانید گوش دادن به کتاب‌های صوتی نیز کتابخوانی محسوب می‌شود. وقتی فرزندتان به فردی گوش می‌دهد که با اعتماد‌به‌نفس مشغول خواندن کتابی برای اوست، بهتر خواهد توانست شیوه روان صحبت کردن و طریقه کتابخوانی را یاد بگیرد. مهارتی که شامل خواندن دقیق و سریع متن همراه با بیان مناسب نیز می‌شود.

مدل مطالعه عاشقانه

بله، کودکان نیز به دست بزرگسالان خود نگاه می‌کنند و از آن‌ها سرمشق زندگی می‌گیرند. هنگامی‌که تغذیه شما از مواد غذایی مضر باشد، و مواد غذایی مضر و بی خاصیت اطراف شما را احاطه کند، شما آن‌ها را بیشتر و بیشتر دوست خواهید داشت و شکل و شمائل شما نیز به مانند آن غذاها خواهد شد و هنگامی‌که محیط اطراف شما را کتاب احاطه کند، به کتاب علاقه‌مند خواهید شد. خانمی خانه دار به نام «آنت یوآنا» که مادر دو فرزند بی‌علاقه به کتاب و کتابخوانی بود می‌گوید: من همیشه سعی می‌کردم تا هنگامی‌که در منزل بیکار هستم در جلوی چشمان فرزندانم به مطالعه کتاب بپردازم و با هیجان وصف ناشدنی در مورد موضوع کتاب‌ها با فرزندانم به گفت‌وگو و بحث می‌پرداختم. این هیجان نشان دهنده لذّت و شادی بود که من از طریق مطالعه کسب می‌کردم. این موضوع باعث علاقه‌مندی بیشتر فرزندانم به مطالعه کتاب شد.

اجازه دهید کودک، موضوع را خودش انتخاب کند

اگر به کودک خود یک کتاب داستان داده اید اما او ترجیح می دهد یک مجله را بخواند، جلوی او را نگیرید. البته همیشه باید اطمینان حاصل کنید چیزی که می خوانند مناسب سن آن ها باشد؛ اما تا جایی که معقول به نظر می رسد، اجازه دهید اثری را که خودشان می خواهند، مطالعه کنند. همین نکته که کودکان خودشان در حال انتخاب یک موضوع برای مطالعه هستند، نشان می دهد در علاقه مند کردن آن ها به کتاب خواندن موفق عمل کرده اید!

تعیین محلی برای کتاب خواندن

گوشه‌ای از خانه با تعدادی بالش و وسایل راحتی همراه با چند کتاب برای فرزندتان تدارک ببینید. کودکان عاشق چنین مکان‌هایی در خانه هستند. در این مکان با او به کتابخوانی مشغول شوید و با هم آنجا را به محلی تبدیل کنید که صرفاً برای مطالعه و کتابخوانی استفاده می‌شود.

تلاش برای آوردن کتاب‌ها به زندگی

مسائل مطالعه شده و یا الهام گرفته شده‌از کتاب‌های خوانده شده را به هر شکلی در زندگی واقعی با فرزندانتان تجربه و آن‌ها را بیان دارید. اگر فرزند سه ساله شما از مطالعه کتاب «سه بچه شیر» لذّت برده، او را به دیدن شیرهای باغ وحشِ شهرتان ببرید. اگر کودکتان در مورد ستارگان و یا سیّاره‌ها مطالعه‌ای انجام داده، او را به افلاک نما ببرید تا از نزدیک با چشمان زیبایش ستارگان را مشاهده کند. یا اگر در شهر شیراز بودید و کودکتان پیش از این با اشعار یا زندگانی حافظ شیرازی آشنا شده، او را به حافظیه ببرید.

جان‌بخشی به کتاب‌ها

کتاب‌های آموزشی برای فرزندتان تهیه ببینید. اینگونه وقتی از روی کتاب برای کلاس کاردستی درست می‌کند یا در خانه به نقاشی اشکال داخل کتاب می‌پردازد عمیق‌تر با کتاب ارتباط پیدا می‌کند.

به کودکان اجازه دهید صفحات را ورق بزنند

تصور کنید در حال خواندن کتاب برای کودک خردسال خود هستید و تنها کاری که او می خواهد انجام دهد، ورق زدن صفحه ها است؛ این وضعیت می تواند برای بزرگسالان کاملا خسته کننده باشد: وقتی هنوز چند کلمه هم نخوانده اید اما کودک چند صفحه جلوتر رفته است. با این وجود، مهم است که کتاب خواندن برای کودکان تجربه ای لذت بخش باشد، تا آن ها را به این کار علاقه مند کند.

اگر به شکل پیوسته به آن ها اجازه ندهید در صفحات جلو و عقب بروند و آن ها را مجبور کنید که به صفحه ای که نمی خواهند، نگاه کنند، فقط در حال دلسرد کردن آن ها نسبت به کتاب خواندن هستید. صحبت کردن درباره ی اتفاقات هر صفحه باعث می شود آن ها زمان بیشتری را به هر کدام از صفحات اختصاص دهند، اما به شکل کلی اگر کودک می خواهد صفحات را ورق بزند، این اجازه را به او بدهید.

«همراه با» کودکان بخوانید نه فقط «برای» آن ها

با این که کتاب خواندن برای کودک بسیار مهم است، اما دخیل کردن آن ها در این کار به همان اندازه اهمیت دارد. به جای خواندن سریع کلمات یکی پس از دیگر و رد شدن از صفحه ها، زمانی را در نظر بگیرید تا با کودک درباره ی اتفاقات هر صفحه گفت و گو کنید و نظرش درباره ی اتفاقات بعدی بپرسید. این که به کودک بیاموزید مطالب خوانده شده را درک کند، درست به اندازه ی مطالعه کردن مهم است.

از همان نخستین روزها با صدای بلند برای کودک کتاب بخوانید

بله، نوزادان بیش از آن که تصور می کنیم پیرامون خود را درک می کنند، و اگرچه نمی توانند پاسخی بدهند، تمامی اطلاعاتی را که می شنوند پردازش می کنند. نخستین سال های زندگی، مهم ترین دوران برای گسترش توانایی های زبان به حساب می آید و کودک هر چه کلمات بیشتری را بشنود، این گسترش با سرعت بیشتری اتفاق می افتد. بنابراین کتاب خواندن برای نوزادان را هرگز فراموش نکنید.

برپایی کلوپ کتابخوانی

برای کلوپ کتابخوانی دو نفر هم کافی است. از فرزندتان بخواهید دوستانش را دعوت کند یا فقط خودتان و او کار را آغاز کنید. وقت و محلی برای کتابخوانی تعیین کنید. برای به جریان انداختن بحث، تعدادی سوال آماده کنید. مثلا از فرزندتان یا دوستانش بپرسید کدام قسمت داستان از همه بهتر بود؟ کدام قسمت را دوست داشتید؟ برای مشکل شخصیت داستان چه راه‌حلی پیشنهاد می‌دهید؟ از آن‌ها سوالاتی بپرسید تا قوه خلاقیت‌شان برانگیخته شود.

سراغ داستان‌های آهنگین بروید

بچه‌های مهدکودکی عاشق شنیدن داستان‌ها در قالب شعر هستند گرچه هنوز عاشق دیدن تصاویرند اما منتظر شنیدن قصه تصویرهایی که می‌بینند هم هستند. اگر فرزندی دو تا چهار ساله دارید، کتاب‌هایی که نوشته کم و آهنگین دارند را برایش انتخاب کنید و سراغ داستان‌هایی بروید که حدس زدن روال و پایان‌شان دشوار نیست. بچه‌ها در این سنین دوست دارند تصاویر کتاب را مشاهده کنند تا شخصیت‌ها و فضای داستان را در ذهن‌شان بهتر تجسم کنند. آنها وقتی قصه‌ها را در قالب شعر می‌شنوند، بهتر آنها را به خاطر می‌سپارند و حتی در خواندن کتاب همراه شما می‌شوند.